هر را از بر تمیز نمی دهد

[ŦŁФШ ΞTłHШ]

این مثل در رابطه با کسانی به کار می رود که بی سواد صرف هستند، معرفت ندارند و خلاصه قوه دراکه و تشخیص آنها تا آن اندازه ای ضعیف است که حتی دو کلمه ساده « هِر» و « بِر» را که شبانان می شناسند و محل به کار بردن آن دو را نیز می دانند از هم تمیز نمی دهند.
صدای « هِر» برای طلبیدن و خواندن گوسفندان است و صدای « بِر » با لهجه و آهنگ مخصوصی که فقط شبانان می توانند ادا کنند برای دور کردن و به جلو راندن گوسفندان به کار می رود. چوپانان ورزیده و کارکشته به تمام صداهای چوپانی واقف هستند ولی دو صدای «‌ هر و بر » را هر چوپان تازه کار و مبتدی هم می داند و باید بداند زیرا « هر و بر » در واقع الفبای اصطلاحات چوپانی است و فراگرفتن آن حتی برای بچه چوپان ها نیز اشکال و دشواری ندارد.
پس در این صورت اگر کسی هیچ نداند به مثابه نادانی است که از فرط بی شعوری و بی استعدادی هِر را از بِر تمیز ندهد.
به همین جهت عبارت بالا ابتدا در منطقه غرب و رفته رفته در سراسر ایران مصطلح گردیده در ادبیات ایران نیز رسوخ پیدا کرده است چنان که باباطاهر گوید :
خوشا آنانکه هر از بر ندانند                  نه حرفی در نویسند و نه خوانند .