ستاره سهیل؛ نگینی معروف در آسمان/ غول سفید را بیشتر بشناسید

[ŦŁФШ ΞTłHШ]

 

 

سهیل؛ ستاره‌ای درخشان در صورت فلکی شاه تخت که در واقعیت هم دیر به دیر رصد می‌شود؛ این ستاره با قدرت ۷۲/۰- پس از ستاره یمانی در صورت فلکی دب اکبر، دومین ستاره پرنور آسمان شب به شمار می‌رود.

ستاره سهیل را چطور رصد کنیم؟

اگر در جایی به سرتاسر افق اشراف داشته باشید، آسمان به نیم کره‌ای می‌ماند که روی آن تعداد زیادی ستاره چسبیده است، در واقع می‌توان فرض کرد که دو نیم کره یا دو کاسه وارونه با هم کره بزرگی ساخته‌اند که کل زمین را به این شکل احاطه کرده است که به آن کره سماوی «آسمان» می‌گویند.

با توجه به اینکه نیم کره شمالی کره سماوی به نیم کره شمالی زمین و نیم کره جنوبی آن به نیم کره جنوبی زمین تعلق دارد، پس در حقیقت ستارگانی که شب‌ها در نیم کره شمالی نمایان می‌شوند در نیم کره جنوبی دیده نمی‌شود و بالعکس.

ستاره سهیل به این دلیل که قسمتی از آن در نیم کره جنوبی قرار جنوبی سماوی قرار ندارد در برخی از شهر‌های جنوبی ایران مانند شیراز، کرمان، یزد قابل رصد است؛ ستاره‌ای که  بسیار محبوب رصد گران به شمار می‌رود.

ستاره سهیل در فاصله حدود ۳۶ درجه جنوب ستاره شعرای یمانی قرار گرفته است و حدود ۲ تا ۳ ساعت بعد از طلوع ستاره شعرای یمانی طلوع می‌کند، هنگام طلوع هم رنگی تقریباً طلایی دارد و در فصل زمستان در میانه بهمن ماه، خود نمایی می‌کند.

ستاره معروف ایرانی بیشتر بشناسیم

ستاره سهیل در فاصله ۳۱۳ سال نوری قرار گرفته است، بدین معنا که ۷۵ سال طول می‌کشد تا نور این ستاره به ما برسد؛ این ستاره سفید از رده طیفی Fola، درخشندگی آن ۱۳۶۰۰ برابر و  شعاع آن ۷۰ برابر شعاع خورشید و جرم آن بین ۸ تا ۹ برابر جرم خورشید تخمین زده شده است.

سهیل،  ستاره‌ای داغ محسوب می‌شود چراکه دمای سطحی آن فقط ۲ درجه کمتر از ۷ هزار کلوین اندازه‌گیری شده است، درباره سن و مدت عمر آن اطلاع دقیقی در دست نیست و فقط می‌توان گفت که این ستاره هنوز در ابتدای عمرش است.

این ستاره با نام آلفای شاه تخته هم شناخته می‌شود و شبیه یک غول سفید بوده و نام آن موسوم به Canopus اقتباسی از اسطوره‌های یونان باستان است؛ هرچند ستاره سهیل برای یونانیان و رومیان باستان قابل مشاهده نبود، اما برای مصریان باستان و مردمان ناواهو، چین و هند و آریایی‌ها شناخته شده بود.

ستاره سهیل چه کاربردی دارد؟

ستاره سهیل در ادبیات بودایی نماد عالمی مورد احترام به نام آگاستیا در مذهب هندو است که در ۶ یا ۷ قرن پیش از میلاد زندگی می‌کرده است همچنین چینی‌ها این ستاره را با نام ستاره مرد کهنسال می‌شناسند.

این ستاره یکی از مراجع جهت یابی ناخدای کشتی‌ها و از قهرمانان اسطوره‌های دریانوردان قدیمی هم محسوب می‌شود و در شبه جزیره عربستان هم با توجه به اینکه این ستاره در ارتفاع بیشتری از افق قرار گرفته است و اوایل شهریور در صبحگاه قبل از طلوع خورشید مشاهده می‌شود اعراب این زمان را آغاز تغییر آب وهوا می‌دانند.

علاوه بر این کاربرد‌ها و نماد‌هایی که برای ستاره سهیل در نظر گرفته می‌شود نام ستاره لاندا بادبانی (صورت فلکی بادبانی) با نام سهیل الوزن (alwazn) وستاره گاما بادبانی هم با نام سهیل المحالیف (muhlif) شناخته می‌شوند و بسیاری از منابع علمی هم ستاره لاندا بادبانی را با نام اختصاری سهیل معرفی می‌کنند و در گذشته اغلب مسلمانان برای نامگذاری ستاره‌های پرنور از واژه «السهیل» استفاده می‌کرده اند.