قبر رومی دست‌ نخورده‌ ای که با بولدوزر کشف شد

[ŦŁФШ ΞTłHШ]

هنگام کارهای ساخت‌وساز در اروپا بسیار پیش می‌آید که سایت‌های قدیمی، قرون‌وسطایی یا حتی باستانی که ازنظر باستان‌شناسی ارزشمند باشند یافت شوند. ولی یافتن این سایت‌های ارزشمند به‌صورت کاملاً دست‌نخورده پدیده‌ی نادری است. البته چندی پیش چنین چیزی در شهر رم کشور ایتالیا پیدا شد.

عکس از سازمان نظارت ویژه رم Soprintendenza Speciale di Roma

قاعدتاً هر چه یک سایت قدیمی‌تر باشد احتمال آن‌که دست‌نخورده بماند پایین‌تر است. شرایط خاک، آب‌وهوا، کشاورزی، نشست زمین و حتی گذر زمان به‌خودی‌خود همه در فرسایش سایت‌ها و ناپدید شدن آثار گذشته اجتماعی ما انسان‌ها دخیل‌اند.

بنابراین هنگامی‌که این سایت در منطقه «کازه روسه» در غرب ناحیه مرکزی شهر رم کشف شد باستان‌شناسان هیجان ویژه‌ای را در دل خود حس کردند. گویا کارگرانی که با بولدوزر در حال افزایش دادن طول یک قنات بوده‌اند این مکان را کشف کرده‌اند. آنچه آن‌ها یافتند را اکنون «آرامگاه قهرمانان» می‌نامند: بقایای دست‌نخورده‌ی چهار نفر شامل 3 مرد با سن‌های 30 تا 50 و خرده‌ای و یک زن که سنش نامعلوم است.

ورودی آرامگاه.

دستگاه گودبردار سوراخی را در کناره یک تالار دفن ایجاد کرده بود. آن‌طور که فرانچسکو پروسپِرِتی ناظر ویژه رُم بیان می‌کند: «اگر این دستگاه تنها 10 سانتی‌متر آن‌طرف تر را می‌کند ما اکنون این آرامگاه را پیدا نکرده بودیم». ازآنجایی‌که ایتالیا کشوری با ریشه‌های تاریخی غنی است، تمام پروژه‌های ساخت‌وساز آن می‌بایست با حضور یک باستان‌شناس انجام شوند. باستان‌شناس فابیو تورچِتا یک سالی را در سایت این پروژه نظارت کرده بود، ولی تا پیش از کشف این آرامگاه تقریباً هیچ‌چیز ارزشمند دیگری بیرون آورده نشده بود. و البته این همه انتظار ارزشش را داشت.

 

تاریخ سایت بر اساس سکه‌ای که کنار یکی از اسکلت‌ها پیدا شد بین سال‌های 335 و 312 پیش از میلاد مسیح (زمانی که جمهوری روم در اوج قدرتش بود) برآورد شده است. بر یک روی این سکه سر مینِروا (الهه خرَد روم) و بر یک روی دیگر آن سر یک اسب و واژه «رومانو» (به معنی رومی) دیده می‌شود.

چند بشقاب و کوزه و حیوانات خوراکی‌ای مانند خرگوش، گوسفند، بز و مرغ نیز در سایت یافت شدند. دو دستگاه بدن‌خراش هم پیدا شد. بدن‌خراش شیئی قلاب مانند است که رومی‌ها از آن برای پاک کردن خاک و روغن اضافی از بدنشان در حمام استفاده می‌کرده‌اند. این وسیله در میان ورزشکاران برای پاک کردن عرق از بدن کاربرد فراوان داشته است و نام آرامگاه را نیز بر همین اساس انتخاب کرده‌اند.

بقایای حیواناتی که گویا در یک مراسم ختم با آن‌ها از میهمانان پذیرایی شده است.

اِستفانو مُسکو سرپرست علمی این حفاری باستان‌شناسانه می‌گوید کیفیت لعاب مشکی ظروف داخل آرامگاه نشان می‌دهد که افراد دفن شده در آن از طبقه‌های برتر جامعه بوده‌اند.

اکنون محققان در حال بازیابی کردن پیکرهای آرامگاه هستند و سپس پیکرها را آنالیز و دی‌اِن‌اِی آن‌ها را آزمایش خواهند کرد تا بدانند آیا اجساد با یکدیگر ارتباط فامیلی داشته‌اند یا خیر. آلِساندارا کلانت دیرین‌شناس دانشگاه روما لاساپیِنزا از گرده‌ها و گیاهان آرامگاه نمونه‌برداری کرده است تا پوشش گیاهی منطقه هنگام ساخت آرامگاه را تخمین بزند. ضمنا با یک اسکنر لیزری از سایت آرامگاه نقشه‌برداری شده است و پس از تکمیل استخراج‌ها ورود به آن ممنوع خواهد شد.

تصویری از ساخت ایستگاه متروی سان ژیووانی خط C در شهر رم.

دست‌نخورده ماندن آرامگاه بسیار شگفت‌آور است؛ به‌ویژه آن‌که این ناحیه از شهر رم در گذشته بارها بررسی و استخراج شده است. افزون بر آن، بافت سنگ آتش‌فشانی منطقه آرامگاه نیز بسیار متخلخل است و راه یافتن به چنین مکانی آنقدر هم دشوار به نظر نمی‌رسد. اکنون سازمان مسئول مراقبت از میراث رم یعنی سازمان نظارت ویژه رم برنامه‌ریزی‌هایی کرده است تا به‌طور دقیق محتواهای تازه کشف‌شده را موردبررسی قرار دهد.

در گذشته نیز نقاشی‌ها، دخمه‌ها و حتی ساختمان‌هایی هنگام کارهای ساخت‌وساز در دیگر نواحی رم کشف ‌شده بودند. هنگام کار بر روی خط C سی مترو مکان‌هایی چون یک سربازخانه نظامی و نخستین دانشگاه رم یافت شدند. برخی از مصنوعات یافت شده را اکنون مسافران مترو در ایستگاه سان ژیووانی می‌بینند؛ این کشف‌ها نشان می‌دهند ما هنگام گام برداشتن در شهرهای باستانی غنی مانند رم هرگز نخواهیم دانست چه چیزهای شگفت‌انگیزی زیر پایمان است.

 

 

منبع : میهن فروم