عمل قلب باز یا جراحی بای پس شریان کرونری (CABG) نوعی عمل جراحی است که برای درمان بیماری شریان کرونری انجام میشود.
در بیماری سرخرگ کرونری (CAD)، سرخرگهای کرونری تنگ میشوند. سرخرگها، رگهایی هستند که اکسیژن و مواد غذایی عضله قلب را تامین میکنند. وقتی مواد چرب در دیواره سرخرگها رسوب میکنند، بیماری سرخرگ کرونری پیش میآید. به این ترتیب سرخرگهای بیمار تنگ شده و میزان اکسیژنی که به سمت قلب میرود، محدود میشود.
روش انجام عمل قلب باز
یکی از راههای درمان سرخرگهای تنگ یا مسدودشده این است که از هر کدام از رگهای سالم بدن، رگی برداشته و آن را به ناحیه مسدود شده سرخرگ کرونری پیوند بزنیم. از جمله رگهایی که برای این عمل پیوند به کار میرود، میتوان به رگهای پا یا سرخرگهای ناحیه سینه اشاره کرد. البته از رگهای مچ دست هم میتوان برای این جراحی استفاده کرد. جراح قلب یک سر رگ پیوندی را به بالای قسمت مسدودشده و سر دیگر را به پایین این قسمت متصل میکند.
به این ترتیب خون، از طریق رگ پیوندی از مسیر مسدودشده میانبر میزند و به قلب میرسد. به این درمان، عمل جراحی بای پس شریان کرونری میگویند.
اگر جراح قلب بخواهد با روش سنتی سرخرگ کرونری مسدودشده را پیوند بزند؛ ابتدا قسمت میانی استخوان جناق شکافته میشود (استرنوتومی) و سپس به طور موقت ضربان قلب را متوقف میکند.
او برای باز کردن سینه، استخوان جناغ شخص را از طول به دو قسمت تقسیم میکند و آنها را از هم جدا میکند. پزشک پس از مشاهده قلب، لولههایی را وارد قلب میکند تا خون توسط دستگاه بایپس قلبیریوی در بدن پمپ شود.
وجود این دستگاه در حینی که ضربان قلب متوقف شده است، برای پمپ خون ضروری است.
اگر چه انجام جراحی «قلب باز» هنوز هم رایج است و در موقعیتهای بسیاری نیز روش برگزیدهای است اما برای انجام عمل جراحی بای پس شریان کرونری، روشهایی هم وجود دارند که کمتر تهاجمی هستند.
جراحی قلب بدون پمپ از سال 1990 گسترش یافته و در آن نیازی به توقف کردن ضربان قلب فرد نیست و به آن جراحی «بدون پمپ» میگویند.
از جمله جراحیهای دیگری که کمتر تهاجمی هستند میتوان به لاپاراسکوپی (که با ایجاد شکاف بسیار کوچکی انجام میشود) یا جراحیهای روباتیک (که با کمک دستگاههای مکانیکی انجام میشود)، اشاره کرد.
چه افرادی به جراحی بای پس شریان کرونری نیاز دارند؟
این جراحی به منظور درمان انسداد یا تنگی یک یا چند سرخرگ کرونری انجام میشود تا از این طریق خون به ماهیچه قلب شخص برسد.
از نشانههای بیماری سرخرگ کرونری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
درد سینه
خستگی شدید
تپش قلب
ضربان نامنظم قلب
تنگی نفس
ورم دستها و پاها
سوءهاضمه
متاسفانه در بیماری سرخرگ کرونری زودرس علامت و نشانه خاصی مشاهده نمیشود ولی باز هم بیماری تا جایی پیشرفت میکند که سرخرگهای بیشتری مسدود شوند و مشکلات و عواقب این بیماری مشخص شود.
اگر در اثر افزایش سرخرگهای مسدودشده، میزان خونی که قرار است به قلب برسد کاهش یابد؛ احتمال سکته قلبی برای شخص وجود دارد. اگر جریان خون نتواند به قسمتهای خاصی از ماهیچه قلب برسد؛ بافت از بین میرود.